2
استادیار دانشگاه آزاد، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشکده الهیات، گروه قرآن و حدیث
چکیده
از چالشهای مهم در صفات الهی، صفاتی است که به «صفات خبری» نامبردار شده است. آلودگی به غبار تشبیه در صفات خبریه، مهمترین نکتۀ تمایز و چالش این صفات با صفات دیگر است. هدف ما در این مقاله بازخوانی و تحلیل نظریات مهم پیرامون تفسیر صفات خبریه است. در طول تاریخ نظریات گوناگونی پیرامون این صفات، مطرح بوده است. غبار تشبیه در صفات خبریه، برخی از فِرق اسلامی را به تجسیم و برخی را به تفویض کشانده است. اما باور بیشتر مسلمانان بر این سامان یافته است که نظریۀ تأویل فارغ از برداشتهای مختلف در محدودۀ کاربرد آن، راحتترین راه برونرفت از معضل تصور انسانانگارانۀ خداوند سبحان است. با وجود این، دیدگاههای دقیقتر دیگری نیز وجود دارد که مشکل را بدون دست یازیدن به تأویل حل میکند. در این مقاله بعد از بررسی شش نظریه، نظریۀ هفتم به اسم نظریه «تجرید معنا»، به عنوان بهترین نظریه در بین نظریات موجود مطرح شده است. در این نظریه الفاظ در ابتدا بر معانی مادی وضع شدهاند، اما به تدریج در معانی معنوی با تجرید از خصوصیات جسمانی، به صورت حقیقی استعمال شدهاند.