استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
چکیده
پتریک گریم از جملهی ناخداباوران معاصر است که تلاش میکند بر مبنای ناسازگاری صفت علم الهی، ناخداباوری را اثبات کند. مدعای گریم این است که مفهوم خدای عالم مطلق، دارای ناسازگاری درونی است و لذا هرگز معقول نیست به خدای عالم مطلق باور داشته باشیم. مهمترین دلائلی که وی برای اثبات محالبودن علم مطلق ارائه میکند بدین شرحند: الف: برای هر کسی جز فرد تجربه کننده (حتی خداوند) محال است که به معرفتهای مهارتی علم داشته باشد. ب: برای خداوند محال است که به برخی صفات ناقص انسانی علم داشته باشد. ج: علم خداوند به عبارات ایندکسیکال (عباراتی که مرجع آنها در چهارچوبهای مختلف، متفاوت میشود) محال است. د: بر مبنای قانون کانتور، علم مطلق الهی محال است. ه: بر مبنای پارادوکس دروغگو، علم مطلق الهی محال است. در این مقاله، ضمن تبیین دیدگاه گریم، مدّعا و دلایل وی نقد شده و اثبات میشود که هیچگونه ناسازگاری در صفت علم الهی وجود ندارد.